Exact twintig jaar geleden werd de Berlijnse Muur opengebroken en viel het communisme. De bouw van deze door Oost Duitsers ‘anti-fascistische berschermwal’ gedoopte muur, een absoluut dieptepunt in de menselijke omgang, werd een absoluut hoogtepunt, toen deze 28 jaar later weer neer werd gehaald. Het is bijna niet meer te bevatten dat een buurland van ons slechts twee decennia geleden nog gescheiden werd door een muur.  Een letterlijke  muur. En dat 40.000 duizenden mensen gepoogd hebben te vluchten van oost naar west, 75.000 mensen hiervoor vervolgd werden en 1300 mensen de dood vonden tijdens deze acties.

Onmenselijk. En toch is het gebeurd. Nog altijd lees ik vol ongeloof de verhalen uit deze tijd en met open mond kijk ik naar films en documentaires die hierover verhalen. De meest recente documentaire die ik zag heet De val van de muur. Een uitgave van ZDF-enterprises. De dubbel-dvd laat aan de hand van historisch beeldmateriaal, interviews en betrokkenen en vooral in prachtige computeranimaties de opkomst en val van de muur zien.

Over hoe men in 1961 uit pure wanhoop besluit Berlijn in tweeën te delen en hoe de Westerse wereld daar op reageert. Hoe Oost-Duitsers gescheiden worden van familie en vrienden in West-Duitsland en hoe zij alsmaar vernuftigere manieren vinden om in het westen te komen. De documentaire vertelt verhalen van door wanhoop gedreven mensen die tunnels graven onder de muur om maar in het westen te geraken. Of via een touw en katrol van een huis in oost naar een huis in west glijden. Of nog gekker: via een zelfgemaakte luchtballon. Of windsurfend via Denemarken naar de BRD. En natuurlijk “gewoon” over de muur klimmen, wat vrijwel zéker je reinste zelfmoord is.

Te bizar allemaal. En dat in een tijd ná de Tweede Wereldoorlog. Het was niet eens oorlog! Hoewel dat ook weer niet helemaal waar is. De Koude Oorlog heerste natuurlijk. Ook dit komt uitgebreid aan bod in De val van de muur. En nogmaals: het wordt prachtig geïllustreerd door de animaties die duidelijk maken waar de muur exact liep en hoe deze alsmaar beter werd beveiligd. Een absolute meerwaarde van deze documentaire.

DVD 1 behandelt de opkomst en DVD 2 de val van de muur. En vanzelfsprekend is deel 2 het meest opbeurend wanneer er wordt uitgeweid over de dag in november 1989 als Günter Schabowski zich tijdens een persconferentie verspreekt en meldt dat de mensen “per direct” vrij mogen reizen van oost naar west. Dit moest “morgen” zijn. Binnen drie uur werden de checkpoints overspoelt met mensen en was het hek van de dam. De autoriteiten in de DDR hadden absolute controle verloren en totale hysterie ontsproot zich onder de bevolking van de twee Duitslanden. De muur ging eraan!

De documentaire De val van de muur smaakt naar meer. Met z’n 102 minuten is het veel te kort. Gelukkig zijn er boeken vol geschreven over de periode en zijn er films en tv-series te over.

De val van de muur ligt nu in de winkel. Op de website bij de documentaire kun je al een zeer fraaie animatie zien en veel meer informatie.